İçerik Başlıkları
Kronik Bronşit Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Bronşit, bronşiyal tüplerin (bronşlar ve bronşiyoller olarak adlandırılan daha küçük dallar) iltihaplanmasını tanımlayan bir terimdir; bu, bronşiyal tüpleri daraltabilecek veya kapatabilecek doku şişmesi ile bronşiyallere aşırı mukus salgılanmasına neden olur.
Bronşit Nedir?
Bronşit, bronşiyal tüplerin (bronşlar ve bronşiyoller olarak adlandırılan daha küçük dallar) iltihaplanmasını tanımlayan bir terimdir; bu, tüplere aşırı mukus salgılanmasına neden olarak, bronşiyal tüpleri daraltabilen veya kapatabilen doku şişmesine yol açar. Bronş tüpleri trakeadan uzanır ve akciğerlerdeki alveollerde son bulur. Bronş sistemi ters çevrilmiş bir ağaca benzer ve bazen “bronş ağacı” olarak adlandırılır. Birkaç yazar trakea ve üst solunum yolunu bronşit tanımına dahil eder.
Akut ve kronik olmak üzere iki ana bronşit türü vardır. Kronik bronşit, akut bronşitten; patoloji, hastalığın ilerlemesi, ana nedenler, tedaviler ve prognoz gibi çeşitli şekillerde farklılık gösterir. Bazı doktorlara ve araştırmacılara göre; tekrarlayan akut bronşit vakaları, kronik bronşite yol açabilecek ilk adımlardır.
Akut Bronşit Nedir?
Akut bronşit, kısa süreli bronşittir. Akut bronşit yaklaşık iki hafta sürer ve genellikle insanlar bronş ağacında kalıcı bir hasar olmaksızın iyileşir. İnfluenza, Respiratuar Sinsityal Virüs (RSV) ve Rinovirüsler gibi virüsler, akut bronşit vakalarının çoğuna neden olurken, geri kalanına bakteriler (örneğin, Mycoplasma, Pneumococcus) veya kısa süreli kimyasal tahriş edici maddelere maruz kalma (örneğin, tütün dumanı, asit reflü, solunan solventler) da neden olabilir.
Kronik Bronşit Nedir?
- Kronik bronşit, iki yıl üst üste en az 3 ay süren balgam üretimi ile her gün ortaya çıkan öksürük olarak tanımlanır. Bu tanım, örneğin kronik bronşit tedavisi için ilaç tedavilerini incelemek gibi araştırma amaçları için tek tip hasta popülasyonlarının seçilmesine yardımcı olmak için geliştirilmiştir.
- Bronşların çoğu, şişlik ve aşırı mukus üretimi ile kronik enflamasyon geliştirir. Enflamasyon, hava yollarımızda değişen derecelerde bir değişikliğe neden olur. Enflamasyon, şişlik ve mukus, bronşları ve bronşiyolleri daraltarak ve kısmen tıkayarak akciğer alveollerine giden ve buradan çıkan hava akışını sıklıkla ve önemli ölçüde engeller.
- Hava yollarının bazılarını çevreleyen kaslar, bu hava yolu tahrişiyle uyarılabilir. Bronkospazm olarak da bilinen bu kas spazmı, hava yolunun daha da daralmasına neden olabilir. Kronik bronşitte görülebileceği gibi, uzun süreli inflamasyonda, bu kas spazmı ve inflamasyon, hava yolunun sabit, geri dönüşü olmayan bir şekilde daralmasına neden olur ve bu durum, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olarak adlandırılır. Kronik öksürük, vücut bronşiyal hava yollarını parçacıklardan ve mukustan açmaya ve temizlemeye çalışırken veya devam eden iltihaplanmaya aşırı tepki olarak gelişir. Kronik bronşit ilerleyici bir hastalık olabilir; semptomlar (aşağıda listelenmiştir) zamanla artar. Bazı araştırmacılar, kronik bronşiti bir tür KOAH olarak kabul eder.
- Kronik bronşit durumunda, sabit hava yolu tıkanıklığı, hava yolu iltihabı ve tutulan sekresyonlar, akciğerlerde kan akışı ve hava akışı arasında uyumsuzluğa neden olabilir. Bu, kanın oksijenlenmesini ve ayrıca atık ürün olan karbondioksitin çıkarılmasını bozabilir.
- Her yaştaki insanda kronik bronşit gelişebilse de, hastalığa yakalanan kişilerin çoğu 45 yaş ve üzerindedir.
Kronik Bronşitin Belirti ve Semptomları Nelerdir?
Öksürük ve balgam üretimi en yaygın semptomlardır. Genellikle en az 3 ay sürer ve her gün ortaya çıkarlar. Öksürüğün şiddeti, balgam çıkarma miktarı ve sıklığı hastadan hastaya değişir. Balgam berrak, sarımsı, yeşilimsi veya bazen kanlı olabilir. Sigara dumanı kronik bronşitin en yaygın nedeni olduğundan, en yaygın sunumun sözde sigara içen öksürüğü olması şaşırtıcı olmamalıdır. Bu, ortaya çıktığında daha kötü olma eğiliminde olan ve genellikle günün erken saatlerinde rengi bozulmuş mukus üreten bir öksürük ile karakterizedir. Gün ilerledikçe daha az mukus üretilir.
Nefes darlığı (nefes darlığı) hastalığın şiddetiyle birlikte giderek artar. Genellikle kronik bronşiti olan kişiler nefes darlığı çekerek öksürmeye başlarlar; istirahat halindeki nefes darlığı genellikle KOAH veya amfizemin geliştiğini gösterir.
Hışıltı (hava yolları kısmen tıkandığında üretilen kaba bir ıslık sesi) sıklıkla meydana gelir.
Kronik bronşite eşlik edebilecek diğer belirti ve semptomlar şunları içerir:
- Yorgunluk
- Boğaz Ağrısı,
- Kas Ağrıları,
- Burun Tıkanıklığı
- Baş Ağrısı
Kronik bronşitin alevlenmesi, semptomlar kötüleştiğinde veya daha sık hale geldiğinde ortaya çıkar. Bu alevlenmeler sıklıkla antibiyotik gerektirir ve steroid içeren ilaçlara ve solunumla alınan inhale ilaçlarda artışa ihtiyaç duyulabilir.
Kronik bronşit alevlenmesinin belirti ve semptomları şunları içerir:
- Göğüste rahatsızlık veya göğüs ağrısına neden olan şiddetli öksürük,
- İlerlemiş KOAH’lı kişilerde siyanoz (mavimsi/grimsi cilt rengi),
- Ateş, ikincil bir viral veya bakteriyel akciğer enfeksiyonunu gösterebilir.
Kronik Bronşitin Nedenleri Nelerdir?
- Kronik bronşitin birçok nedeni vardır ancak asıl nedeni sigara dumanıdır.Alınan istatistiklerde, sigara içenlerin yaklaşık %49’unun kronik bronşit ve %24’ünün amfizem/KOAH geliştirdiği gösterilmektedir.
- Solunan diğer birçok tahriş edici madde (örneğin duman, endüstriyel kirleticiler) de kronik bronşit ile sonuçlanabilir.
- Akut bronşit ile sonuçlanan viral ve bakteriyel enfeksiyonlar, insanlar enfeksiyöz ajanlarla tekrarlayan nöbetler geçirirse kronik bronşite yol açabilir.
- Ayrıca, altta yatan hastalık süreçleri (örneğin, astım, kistik fibroz, immün yetmezlik, konjestif kalp yetmezliği, bronşite ailesel genetik yatkınlık ve bronşektazi olarak bilinen bronşiyollerin konjenital veya edinilmiş genişlemesi) kronik bronşit gelişimine neden olabilir, ancak bunlar nadirdir. sigara içmeye kıyasla nedenler.
- Bireylerin kronik bronşit geliştirmesi için en önemli risk faktörü, tütün içimi ve ikinci el tütün dumanına maruz kalmaktır.
Kronik Bronşit İçin Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?
İdeal olarak, bir kişi kronik bronşit gelişmeden önce tıbbi yardım almalıdır. İnsanların tütün bağımlılığı ve ara sıra kronik öksürük (3 ay boyunca günde birden az meydana gelen) için ve potansiyel olarak kronik bronşit gelişimini önlemek için tıbbi yardım alması mantıklıdır. Ancak kişide en az 3 ay süren herhangi bir günlük öksürük mutlaka hekim tarafından araştırılmalıdır.
Bir kişi kronik (3 ay veya daha uzun) öksürük, nefes almada zorluk, balgam çıkarma ve diğer semptomlar geliştirirse, bu kronik bronşitin ilk nöbetini temsil edebilir. Bu nedenle, tıbbi yardım almak, hastalığın normal ilerlemesini yavaşlatmaya veya önlemeye yardımcı olabilir.
Kronik bronşit (veya KOAH veya amfizem) teşhisi konan bir kişi ciddi solunum sorunları, morarma veya ateş geliştirirse, derhal acil tıbbi yardım almalıdır.
Doktorlar Kronik Bronşiti Nasıl Teşhis Eder?
Sağlık uzmanları, bir kişinin tıbbi geçmişine, fizik muayenesine ve teşhis testlerine dayanarak kronik bronşiti teşhis eder. Özellikle iki yıl üst üste meydana gelmişse, en az 3 ay süren günlük üretken (balgam üretimi) öksürük öyküsü, kronik bronşitin klinik tanısı için kriterlere uygundur. Fizik muayene genellikle sağlık uzmanlarının hava akımı obstrüksiyonunun belirtileri olan hırıltıları ve nefes vermede uzamayı duymalarına izin verir.
Diğer akciğer problemlerini (pnömoni, bronşiyal tıkanıklıklar gibi) ekarte etmeye yardımcı olmak için genellikle bir akciğer grafisi çekilir. Tam kan sayımı (CBC), arteriyel kan gazı ölçümleri, BT Toraks ve pulmoner fonksiyon testleri gibi ek testler genellikle akciğerlerin yapısını ve işlevini karakterize etmek ve diğer durumları (akciğer kanser, tüberküloz, akciğer enfeksiyonları) görüntülemek için kullanılır. Genellikle bir göğüs hastalıkları uzmanı kronik bronşiti teşhis ve tedavi etmeye yardımcı olabilir.
Kronik Bronşit Tedavisi Nedir?
- Vakaların çoğu için, başlangıç tedavisinin reçete edilmesi basittir, ancak sıklıkla hasta tarafından göz ardı edilir veya reddedilir.
- Sigarayı bırakın ve sigara dumanından kaçının. Devam etmek sadece daha fazla akciğer hasarına neden olacağından, insanlar sigarayı bırakmaları için her şekilde teşvik edilmelidir.
- Benzer şekilde, tekrarlayan bronş tahrişinin altında yatan diğer nedenlerin (örneğin, kimyasal dumanlara maruz kalma) bloke edilmesi veya ortadan kaldırılması bir tedavi hedefidir.
Sigara içen kronik bronşit hastalarının yarısı, sigarayı bıraktıktan 1 ay sonra artık öksürmez.
- Kronik bronşit, bronkodilatörler ve steroidleri tedavi etmek için iki ana ilaç sınıfı kullanılır.
- Bronkodilatörler (örneğin, albuterol [Ventolin, Ronkotol, Ventosal], arformoterol [Formex], salmeterol [ActionFlu]), iç hava yollarına izin veren bronşları genişletmek için; onları çevreleyen düz kasları gevşeterek çalışır. Ayrıca antikolinerjik ilaçlar, tiotropium (Brontio) ve ipratropium (İpralev) dahil olmak üzere bronkodilatör görevi görebilirler.
- Steroidler (örneğin, prednizon [Romezon]) enflamatuar reaksiyonu azaltır ve böylece bronş şişmesini ve sekresyonlarını azaltır, bu da hava yolu tıkanıklığını azaltarak daha iyi hava akışı sağlar. Genellikle inhale steroidler, sistemik (oral) steroidlerden daha az yan etkiye sahip oldukları için uygulanır. Örnekler arasında budesonid (Airbir), mometazon furoat (Asmanex) bulunur. Hem steroidler hem de bronkodilatörler ile kombinasyon tedavisi sıklıkla kullanılır.
Hangi İlaçlar Kronik Bronşiti Tedavi Eder? Diğer Tıbbi Tedaviler Nelerdir?
PDE4 inhibitörleri, KOAH’ın belirli alevlenmeleri için bir anti-inflamatuar ajan sınıfıdır. Öncelikle aşırı bronşit ve mukus üretimini içeren alevlenmeler içindir. Roflumilast etkin maddesini örnek verebiliriz.
Antibiyotikler: Bazen, bakteriyel enfeksiyonların neden olduğu kronik bronşit alevlenmelerini tedavi etmek için antibiyotikler kullanılır. Geniş spektrumlu antibiyotikler genellikle tercih edilir.
Örnekler şu etkin maddeleri içerir:
Florokinolonlar
Makrolidler
Sülfonamidler
Tetrasiklinler
Tabii ki, bir kültür elde edilirse, spesifik rahatsız edici organizmaya yönlendirilmiş tedavi her zaman en iyisidir.
- Bazı reçetesiz satılan öksürük baskılayıcılar, öksürük semptomlarını azaltmada yardımcı olabilir. Hastaların kendilerini daha rahat hissetmelerini sağlayabilir ancak mukusun daha az viskoz olmasına yardımcı olduğuna dair bilimsel bir kanıt yoktur.
Ayrıca herhangi bir ilaç kullanmadan önce doktorumuza veya eczacımıza danışmayı unutmamak gerekir.
- Tamamlayıcı oksijen tedavisi, tedavinin ayrılmaz bir parçası olabilir. Genellikle aktivite ve uyku ile gereklidir. Şiddetli hastalığı olan hastalar, istirahat ve aktivite sırasında kan oksijen seviyelerini izlemek için küçük bir parmak oksimetre satın almaktan fayda görebilir.
Evde Kronik Bronşiti Tedavi Edebilir Miyiz?
Evimizde kronik bronşit semptomlarını azaltabiliriz. Örneğin:
Soğuk hava genellikle öksürüğü şiddetlendirir ve nefes alma güçlüğünü artırır, bu nedenle soğuk ortamlardan kaçınmak veya dışarı çıktığımızda atkı takmak yardımcı olabilir.
Kuru hava ayrıca öksürüğü şiddetlendirir, bu nedenle sıcak, nemlendirilmiş hava öksürüğü azaltarak yardımcı olabilir ve ayrıca mukusun daha serbestçe akmasına izin verebilir, bu da bronşiyal hava yollarının daha iyi temizlenmesine ve mukus tarafından daha az tıkanmaya neden olabilir.
Bazı araştırmacılar tarafından, herhangi bir yararı olduğuna dair çok az kanıt bulunan veya hiç kanıt bulunmayan alternatif tedaviler önerilmektedir. Bunların (örneğin bazı bitki çayları, yüksek dozda C vitamini, Güney Afrika sardunya otu, okaliptüs yağı inhalasyon tedavisi vb.) zararlı olabildiğini söyleyebiliriz. Bu yüzden bu ürünlerden herhangi birini kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışmalısınız.
Kronik Bronşitin Komplikasyonları Nelerdir?
Kronik bronşitin başlıca komplikasyonları şunlardır:
- Nefes almada zorluk
- Solunum yetmezliği,
- Zatürre,
- Akciğer hastalığına bağlı olarak kalbin sağ ventrikülünün genişlemesi ve zayıflaması
- Pnömotoraks (akciğerde hava veya gaz toplanması akciğer çökmesine neden olur)
- Polisitemi (oksijen taşımak için gereken anormal derecede yüksek kırmızı kan hücresi konsantrasyonu),
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Amfizem
Kronik Bronşit İçin Prognoz Nedir?
Hastalık kronik ve ilerleyici olmasına rağmen, çok fazla bronşiyal hasar oluşmadan erken teşhis edilen hastalarda, genellikle yıllarca iyi bir prognoza sahiptir.
- Kronik bronşiti olan sigara içenlerin yaklaşık yarısı, sigarayı bıraktıktan 1 ay sonra öksürmeyi bırakacaktır. Çoğu hasta sigarayı bırakmaya devam ettiğinde artık öksürmeyecektir. Hava akımı obstrüksiyonu oluşmuşsa bu düzelebilir ancak iyileşme düzeyi yaralanmanın süresine ve tedaviye uyuma bağlıdır.
- Tersine olan durumlarda; devam eden bronşiyal tahrişi olan kişilerde prognoz yalnızca orta ila kötüdür, çünkü hastalıkla tekrarlanan nöbetler genellikle kötüleşir, etkilenen kişilerde zaman içinde daha sık öksürük ve nefes darlığı vakaları olur ve akciğer fonksiyon anormalliklerinde daha fazla ilerleme olur.
Kronik Bronşiti Önlemek Mümkün Mü?
- Kronik bronşit vakalarının çoğu, sigara içmemek ve pasif içicilikten kaçınmakla önlenebilir. Grip ve pnömokok aşıları, hastalığa yol açabilecek tekrarlanan enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olabilir.
- Belirli endüstriler (örneğin kimya, tekstil ve tarım işçileri) genellikle hava kaynaklı kimyasallar ve tozla ilişkilendirilir; uygun maskelerle havadaki kimyasallardan ve tozdan kaçınmak, kişinin kronik bronşit geliştirme şansını önleyebilir veya azaltabilir.
- Astımın iyi kontrolü, kronik bronşit gelişimini önleyebilir. Kronik bronşite genetik yatkınlık şu anda maalesef önlenebilir değildir.