Yara Bakımının Temel Adımları Nelerdir? Yara Bakımı Nasıl Yapılır?
Yaralandıktan sonra izlemeniz gereken birkaç adım aşağıdadır:
Yarayı Temizleyin: Küçük kesikler veya çizikler olması durumunda, kiri veya kalıntıları gidermek için sabun ve temiz su ile iyice yıkayın. Yarada cam gibi yabancı bir cisim görürseniz, onu bir doktordan aldırın.
Kanamayı Durdurun: Ellerinizi temizleyin ve temiz bir bez veya bandaj yardımıyla yaranın üzerine yaklaşık 10-20 dakika baskı uygulayın. Bu kanamayı durduracaktır.
Antiseptik Uygulayın: Enfeksiyonu önlemek için yaranın üzerine Betadine (povidon-iyot) gibi herhangi bir antiseptik krem uygulayabilirsiniz. Alternatif olarak, bir antibiyotik krem uygulayabilirsiniz.
Yarayı Sarın: Yaranın üzerine steril bir bandaj uygulayın. Yara derin veya büyükse, uygun pansumanı yaptırmak için bir doktora görünmeniz gerekebilir.
Yara çok büyük ve derin ise, doktorunuz yarayı elle dikerek (dikiş atarak) kapatacaktır. Ameliyat yaralarında yarayı temizlemeniz ve pansumanı günlük olarak veya doktorun tavsiye ettiği şekilde değiştirmeniz gerekir.
Yara iyileşmesini etkileyen faktörler nelerdir?
Tüm yaralar aynı hızda iyileşmez. Bir yaranın iyileşme şeklini bazı faktörler etkiler:
- Yaş: Vücudun inflamatuar yanıtı genellikle yaşlanmayla birlikte azalır. Bu, yara iyileşme sürecini yavaşlatabilir.
- Yara tipi: Daha derin ve daha uzun yaraların iyileşmesi zaman alır. Ayrıca düzensiz veya kontamine yaraların iyileşmesi, temiz kesilmiş yaralara kıyasla daha uzun sürebilir.
- Enfeksiyon: Açık yaranın bakteri gibi mikroplar tarafından istila edilmesi yara iyileşme sürecini engeller.
- Yetersiz beslenme: Diyette protein ve diğer besinlerin eksikliği yara iyileşmesini geciktirebilir.
- Cilt nemi: Yaradaki nem, yara iyileşmesinin proliferatif fazı için gerekli olan temel bir faktördür. Bu nedenle iyileşme sürecinde yarayı nemlendirecek bol su içmek gerekir.
- Zayıf kan dolaşımı: Kan, yaranın iyileşmesi için gereken tüm gerekli besinleri sağladığından, zayıf kan dolaşımı yara iyileşmesinin gecikmesine neden olabilir.
- Diyabet ve obezite: Çeşitli sağlık sorunları yara iyileşmesini geciktirebilir.
- Stres yara iyileşmesini geciktirebilir.
- Sigara içmek kan akışını azaltabilir, böylece yara iyileşmesini geciktirebilir.
- Alkol kötüye kullanımı genel sağlığa zarar verir ve yara iyileşmesini geciktirebilir.
- AIDS‘te olduğu gibi zayıflamış bağışıklık, yara iyileşme sürecini yavaşlatabilir.
Yara İçin Doktora Ne Zaman Gitmeliyim?
Yarayı aldıktan ve yara bakımının tüm adımlarını yerine getirdikten sonra, tamamen iyileşene kadar yaranızı birkaç gün gözlemlemelisiniz. Yaranızın enfekte olduğunu hissederseniz doktoru arayın.
Enfeksiyon belirtilerine dikkat edin:
- Yara çevresinde kızarıklık, şişme, sıcaklık veya ağrıda artış
- Yaradan irin sızması
- Baskıya rağmen duramayan yaradan kanama
- Ateş