Kawasaki hastalığı, kalbe oksijen açısından zengin kan sağlayan kan damarlarının (koroner arterler) iltihaplanmasına ve şişmesine yol açar. Ayrıca ağız, burun, göz, boğaz içindeki bezlerde (lenf düğümleri) ve mukoza zarlarında şişmeye neden olur. Genellikle ilk ve en yaygın belirtisi yüksek ateştir. Bunun yanı sıra ciltte soyulma, ellerde ve ayaklarda şişme, gözlerde ve dilde kızarıklık görülebilir. Özellikle dil kırmızı ve küçük yumrularla kaplanır. Bu ‘çilek dil’ olarak bilinen belirtidir ve bulaşıcı değildir.
İçerik Başlıkları
Kawasaki hastalığı nedir?
Kawasaki hastalığı veya çilek dillilik, kan damarlarının iltihaplanmasına neden olan akut sistemik vaskülittir. Genellikle küçük çocuklarda kalp hastalığının önde gelen nedenlerinden biridir. Başta koroner damarlar olmak üzere, vücuttaki orta çaplı atardamarlarda anevrizmalara (balonlaşma) yol açabilir. Deri döküntüleri (enantem), konjunktivit, ellerde ve ayaklarda şişme, boyundaki lenf düğümlerinde büyüme ile karakterize Kawasaki hastalığı, ilk olarak “mukokutanöz lenf nodu sendromu” olarak isimlendirilmiştir.
Kawasaki hastalığı genellikle erken teşhis ile tedavi edilebilir. Hastalığın başlangıcından itibaren 10 gün içinde tedavi gören çocuklar ciddi problemler olmadan iyileşir. Kardiyovasküler komplikasyonları önlemek için erken tedavi almak önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde hayatı tehdit edebilen koroner arteriyel anevrizmalar ile ilişkili akut koroner arterite neden olabilir.
Kawasaki hastalığının belirtileri
Kawasaki hastalığı, akut dönemde çocukta huzursuzlukla kendini gösteren, nedeni açıklanamayan yüksek ateşle başlar. Bir çocuğun Kawasaki tanısı alması için, genellikle beş gün veya daha uzun süren 39 C’den daha yüksek bir ateşi ve aşağıdaki belirtilerden en az dördü olmalıdır:
- İrin ya da akıntı olmaksızın gözlerde aşırı derecede kızarıklık (konjunktival enfeksiyon)
- Kızamık, ürtiker, papül ve benzeri tipte deri döküntüleri
- El ve ayak parmak uçlarından başlayan karakteristik bir deri soyulması (2-3. haftalar civarında)
- Avuç içlerinde ve ayak tabanlarındaki deride şişme, kızarıklık
- Ağız mukozası değişiklikleri, dudaklarda kızarıklık, kuruma ve çatlama, boğazda kızarıklık
- Aşırı derecede kırmızı, şişmiş bir dil
- Boyundaki lenf düğümlerinde şişme
- Karın ağrısı, ishal, kusma
- Eklem ağrısı
Kawasaki hastalığının nedenleri nelerdir?
Kawasaki hastalığının nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak bir çocuğun belirli genleri ebeveynlerinden miras alması durumunda bu hastalığı geliştirme olasılığı yüksektir. Bazı bilim adamları bakteriyel veya viral bir enfeksiyondan sonra meydana geldiğini veya diğer çevresel faktörlerle bağlantılı olabileceğini düşünüyor. Olasılıkla birçok faktörün bir kombinasyonundan kaynaklanmaktadır. Bir çocuğun Kawasaki hastalığına yakalanma riskini artıran üç risk faktörü bilinmektedir:
- Yaş: 5 yaşın altındaki çocuklar yüksek risk altındadır.
- Cinsiyet: Erkeklerin Kawasaki hastalığına yakalanma olasılığı kızlardan daha fazladır.
- Etnik köken: Japon veya Kore gibi Asya veya Pasifik Adası kökenli çocuklarda oranlar daha yüksektir.
Nasıl teşhis edilir?
Kawasaki hastalığını teşhis etmek için özel bir test yoktur. Fizik muayenenin ardından, benzer belirtileri olan kızamık, kızıl gibi hastalıkları ekarte etmek veya durumun çocuğun kalbini etkileyip etkilemediğini görmek için bazı testler yapılabilir. Bu testler tek başlarına kesin sonuç vermeyebilir, ancak Kawasaki hastalığının bazı temel semptomlarıyla birleştirildiğinde tanıyı doğrulamaya yardımcı olabilir:
- Kan ve idrar testleri
- Lomber ponksiyon
- Moleküler genetik testler
- Elektrokardiyogram (EKG) ve ekokardiyogram gibi kalp testleri
- X-ışınları ve koroner anjiyogram gibi görüntüleme testleri
Kawasaki hastalığının tedavisi nasıldır?
Kawasaki hastalığı her zaman hastanede tedavi edilmelidir ve tedavinin mümkün olan en kısa sürede başlaması gerekir. Çocuğunuzun üç günden fazla süren ateşi varsa mutlaka doktora başvurun. Tedavi ne kadar erken başlarsa, iyileşme süresi o kadar hızlı olur ve komplikasyon gelişme riski azalır. Tedavi ateşi ve iltihabı düşürmeye ve kalp hasarını önlemeye odaklanır. Kawasaki hastalığının tedavisinde bir antikor çözeltisi olan intravenöz immünoglobulin (IVIG) ve aspirin olma üzere 2 ana ilaç kullanılır.
- Gama globülin: Kawasaki hastalığını tedavi etmek için kullanılan immünoglobuline gama globulin denir. Damar yoluyla verilen gama globulin infüzyonu damarlardaki iltihabı azaltmaya yardımcı olur. IVIG verildikten sonra semptomlar 36 saat içinde düzelmelidir. 36 saat sonra ateş düşmezse ikinci bir IVIG dozu verilebilir.
- Aspirin: Yüksek dozda aspirin iltihabı, ağrıyı, eklem iltihabını ve ateşi azaltabilir. 48 saat geçtikten sonra aspirin dozu muhtemelen düşürülecektir. İlk tedaviden sonra ateş düştüğünde, çocuğun en az altı hafta boyunca düşük doz aspirin alması gerekebilir. Eğer koroner arter anevrizması geliştirirse daha uzun süre kullanabilir.
Kawasaki tedavisi, çocuklara aspirin verilmemesi gerektiğini söyleyen kuralın nadir bir istisnasıdır. Bununla birlikte, tedavi sırasında grip veya su çiçeği gelişen çocukların aspirin almayı bırakmaları gerekebilir. Aspirin, viral bir enfeksiyondan sonra çocukların kanını, karaciğerini ve beynini etkileyebilen, nadir görülen fakat yaşamı tehdit edebilen bir durum olan Reye sendromu ile ilişkilendirilmiştir.
Komplikasyonlar nelerdir?
Kawasaki hastalığı, çocuklarda edinilmiş kalp hastalığının önde gelen nedenidir. Bununla birlikte, çocuklar hemen teşhis ve tedavi edilirse 6 ila 8 hafta içinde tamamen iyileşebilirler. Çocuğunuzda herhangi bir kalp sorunu belirtisi varsa, doktor kalp sağlığını kontrol etmek için düzenli aralıklarla takip testleri önerebilir. Hastalığın uzun dönemde yol açtığı en ciddi komplikasyonlar kardiyovasküler sistemle ilişkilidir:
- Kalpte üfürümler, aritmiler ve anormallikler
- Kalp kasının iltihaplanması
- Trombositoz (kanda trombosit yüksekliği)
- Koroner arter anevrizmalarının gelişmesi
- Kalp kapağı sorunları
Bu komplikasyonlardan herhangi biri kalbe zarar verebilir. Koroner arterlerin iltihaplanması, arter duvarının zayıflamasına ve şişmesine (anevrizma) yol açabilir. Anevrizmalar, kalp krizine yol açabilecek veya iç kanamaya neden olabilecek kan pıhtılaşması riskini artırır. Koroner arter sorunları gelişen çocukların küçük bir yüzdesinde Kawasaki hastalığı ölüme neden olabilir.
Kaynaklar:
https://evrimagaci.org/kawasaki-hastaligi-cilek-dillilik-9032
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/kawasaki-disease/symptoms-causes/syc-20354598
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/kawasaki-disease/diagnosis-treatment/drc-20354603