3 Mart 2018 Cumartesi günü Sör Roger Bannister hayatını kaybetti. Bir spor efsanesi, bir nörolog ve yaşamının son yıllarında Parkinson hastası olan Bannister, zihinsel engellerin nasıl aşılabileceğini bizlere kanıtlamıştı.
1954 yılına kadar 1 mil’in (1600m=1,6km) 4 dakikanın altında koşulabileceğine inanılmıyordu. Saatte 25km’nin hemen altındaki bir hızdan bahsediyoruz. Herhangi bir ölümlünün bunu başarabileceği düşüncesi akla uygun değildi. Hiçbir bilim ve spor insanı, insan fizyolojisinin bu hıza uygun olduğunu düşünmüyordu. Ta ki 1954 yılında, 1mil 4 dakikanın altında koşulana kadar.
1929 doğumlu İngiliz Roger Bannister, 6 Mayıs 1954 sabahı 1 mili 3dk 59.4saniyede koşmayı başardı. Oxford Üniversitesi takımında koşan Bannister spor tarihine damga vuran bu rekoru kırdığında St. Mary’s Hospital’da doktorluk görevine devam ediyordu.
Bannister’ın rekorundan 6 hafta sonra 21 Haziran’da Avusturalyalı John Landy 3dk 57.9sn ile bu rekoru kırdı. Spor tarihinin unutulmaz sahnesi ise hem Bannister hem Landy’nin birlikte koşacağı yarışta gerçekleşecekti. İngiliz milletler topluluğu yarışlarında (Ağustos-Empire Games) Bannister da Landy de 4 dakikanın altında 1 mili koştu. 1milin yarışının galibi Bannister oldu. “Miracle Mile (Mucize Mil)” olarak adlandırılan bu yarış ve yarışın sonunda Landy arkasına bakarken Bannister’in, onun yanından önüne geçme anı, 1967 yılında Jack Harman tarafından yapılan bir heykel ile ölümsüzleştirildi.
Orta mesafe atletlerinin önünü kaptan dev bir bariyer, yerle bir olmuştu. 4 dakikanın altındaki dereceler o günden sonra gelmeye başladı. İnsanlık zincirlerini ve psikolojik engellerini kırmayı başarmıştı. İnsan gücüyle gerçek olacağına inanılmayan bu başarı günümüzde inanılmaz derecelerle kırılmaya devam ediyor. Son rekor 3:43.13 ile Hicham El Guerrouj’e ait.
1975 yılında “Sör” ünvanıyla onurlandırılan Roger Bannister tıp doktorluğuna nörolog olarak devam etti. Tıp hayatında da başarılı kilometreler kaydeden Bannister’ın sinir sistemi bozuklukları hakkında birçok makalesi, editörlüğünü yaptığı kitabı ve başkanlık ettiği dergi bulunmaktadır. “Brain and Bannister’s Clinical Neurology” ile atletizm hakkında bilgilerin yayılmasına ön ayak olmuştur. Spor psikolojisi alanının gelişmesine yardım etmiştir. Dayanıklılığın kastan ziyade beyinden güç aldığını savunur. Böyle düşündüğünden, rekorundan 2 yıl önce (1952 Helsinki Olimpiyatları) 4. olduğu 1500m koşusundan sonra “şampiyon olmalıydım” demez, “antrenman yöntemimin doğru olduğunu kanıtlamalıyım” der ve tüm dünyaya bunu kanıtlar.
2011 yılında Parkinson hastası olduğunu açıkladı. Parkinson hastaları ve tedavisi için yardım fonu bulunmaktadır.
Huzur içinde yat Sör Roger Bannister. Bize kısacık insan hayatında, Parkinson hastası bir nöroloğun, atletizmde neler yapabileceğini gösterdin.
Dilge Koçak
Eczacı&Sporcu
1954 yılı 1 mil koşularının videolarını ve yeni belgesel tanıtımını izlemek isterseniz;
https://www.youtube.com/watch?v=wTXoTnp_5sI
https://www.youtube.com/watch?time_continue=5&v=FLAymiOc_bg
Referans linkler:
http://www.achievement.org/achiever/sir-roger-bannister-2/
http://www.guinnessworldrecords.com/records/hall-of-fame/first-sub-four-minute-mile
http://citiusmag.com/remembering-roger-bannister-david-epstein/