İçerik Başlıkları
Alice Harikalar Diyarında Sendromu (AIWS)
Bulunduğunuz odada dev gibi olduğunuzu ve etrafınızdaki eşyaların da minicik göründüğünü hayal edin! Bu dehşet verici durum karşısında doğal refleks olarak başınızı ellerinizin arasına alıyorsunuz ve çıldırmak üzere olduğunuzu düşünüyorsunuz. Yetmiyormuş gibi bir de ellerinizin gerçekte olduğundan kat be kat büyük olduğunu fark ediyorsunuz… Ne yapardınız?
Alice Harikalar Diyarında Sendromu (AIWS), kişinin duyularının ve beden imajının değiştiği; etrafındaki nesnelerin veya zamanı algılama şeklinin bozulduğu durumları tanımlar. Ek olarak, AIWS’den muzdarip olan kişiler işitsel illüzyonlar yaşayabilir. AIWS’de görsel ve işitsel algıdaki değişikliklerden dolayı vücut parçalarının veya çevredeki nesnelerin boyutları gerçekte olduğundan farklı algılanır. Kişiler etraflarındaki sabit nesnelerin boyutundaki, mesafesindeki veya konumundaki yanıltıcı farklılıklardan dolayı bu nesneleri olduklarından daha büyük veya küçük ya da daha uzak veya yakın algılayabilirler.
Todd Sendromu olarak da bilinen ve ilk olarak 1955 yılında İngiliz psikiyatrist Dr. John Todd tarafından tanımlanan AIWS, adını Lewis Carroll‘un ‘Alice’in Harikalar Diyarındaki Maceraları’ adlı romanındaki Alice karakterinin yaşadığı hislerden almıştır. Todd bu sendromun kaydedilen semptomlarının, romandaki Alice Liddell karakterinin yaşadığı sıra dışı duygulara çok benzediğini belirtmiştir. Migren hastası olduğu bilinen Carroll’ın aynı zamanda bu sendromdan da muzdarip olduğu ve romanda deneyimlerini yazdığı iddia edilmektedir.
Alice Harikalar Diyarında Sendromu (AIWS) nedir?
Alice Harikalar Diyarında Sendromu, çarpık algı ve yönelim bozukluğuna neden olan ve beynin olayları algılayış şeklini geçici olarak değiştiren nadir bir durumdur. Bu sendrom görme, dokunma ve işitme dahil olmak üzere birçok duyuyu etkileyebilir. Gerçekte olduğunuzdan daha büyük veya daha küçük hissedebilir; çevredeki eşyaları olduğundan daha uzak veya yakın görebilir ya da hareket ediyor gibi algılayabilirsiniz. Bununla birlikte zaman hissini de kaybedebilirsiniz ve zaman düşündüğünüzden daha hızlı veya daha yavaş geçiyor gibi görünebilir. Çoğunlukla çocuklar ve genç yetişkinleri etkiler ve semptomlar yaş ilerledikçe kaybolma eğilimindedir; ancak belirtiler yaşamın herhangi bir noktasında da deneyimlenebilir. Semptomların geçici doğası, AIWS’nin etkilerinin tam olarak tanımlanmasını zorlaştırmaktadır. Uzmanlara göre halüsinasyonlar veya yanılsamalardan ziyade algısal çarpıklıklarla karakterize olan bu sendromun, şizofreni spektrumu ve diğer psikotik bozukluklardan ayırt edilmesi gerekmektedir. Migren, epilepsi, bazı enfeksiyonlar veya uyuşturucu madde kullanımının tetikleyebildiği bu semptomların genellikle geceleri ortaya çıktığı rapor edilmiştir.
AIWS’nin nedenleri nelerdir?
AIWS’ye tam olarak neyin sebep olduğu net değil. Araştırmacılar, o sıradaki beyindeki olağandışı elektriksel aktivitenin, beynin, kişinin çevresinde gördüklerini ve algıladıklarını işleyen bölümlerine, anormal kan akışına neden olduğuna inanıyorlar. Bu olağandışı elektriksel aktivite birkaç nedenden kaynaklanıyor olabilir;
Daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmasına rağmen, migren yetişkinlerde AIWS’nin birincil nedeni olarak kabul edilmektedir. Hatta bazı uzmanlara göre bu semptomlar migrenin erken bir göstergedir, çünkü AIWS’yi deneyimleyen kişilerin gelecekte migren yaşama olasılığı daha yüksektir. Çocuklarda ise enfeksiyon öncelikli neden olarak kabul görmektedir. Bununla birlikte, teoriler Epstein-Barr virüsü gibi enfeksiyonlara, bilinci etkileyen psikoaktif ilaçlara, beyin tümörlerine ve temporal lob epilepsisi gibi hastalıklara işaret etmektedir. Diğer olası nedenler stres, öksürük ilaçları, halüsinojenik madde kullanımı, inme ve kafa travmasıdır.
AIWS’nin yaygın görülen belirtileri
AIWS atakları her kişi için farklıdır ve deneyimler bir semptomdan diğerine değişiklik gösterebilir. Tipik bir semptom birkaç dakika sürer, ancak yarım saate kadar da uzayabilir. Arka arkaya birkaç gün boyunca günde birkaç kez gerçekleşebilir ve daha sonra birkaç hafta veya ay boyunca belirti yaşamayabilirsiniz. Bu süre zarfında bu belirtilerden bir veya daha fazlasını yaşayabilirsiniz:
- Vücudunuzun veya etrafınızdaki nesnelerin küçüldüğü (mikropsi) veya büyüdüğü hissi (makropsi)
- Yakınınızdaki nesnelerin büyüdüğü ve gerçekte olduklarından daha yakın oldukları düşüncesi (pelopsi) veya nesnelerin olduklarından daha küçük olduğu veya uzaklaştığı hissi (teleopsi)
- Zamanın gerçekte olduğundan daha hızlı veya daha yavaş ilerlemesi
- Kısık seslerin çok yüksek algılanması veya tam tersi
- Değişen gerçeklik algısının yarattığı algısal değişimin uzuvlarda ve kaslarda kontrol kaybına yol açması
- Vücut imajının ve objelerin biçim, boyut, hareket veya renklerinde tuhaf algısal çarpıtmalar (metamorfopsi)
Semptomlarla baş etmenin en iyi yolu dinlenmek ve geçmelerini beklemektir. Kendinizi veya sevdiklerinizi semptomların zararlı olmadığına dair rahatlatmaya çalışmanız da önemlidir.
Hangi tedavi seçenekleri mevcuttur?
Migren ve epilepsi gibi hastalıklarla ilişkilendirilen ancak bunlarla da sınırlı olmayan bu sendromun nedenleri hala tam olarak bilinmemektedir ve kanıtlanmış, etkili bir tedavisi yoktur. Semptomların merkezi bir kökeni olduğu şüphesi ile, AIWS vakaları, uygun öykü alma, nörolojik ve diğer fiziksel muayeneler; kan testleri, EEG, beyin MRI şeklinde yardımcı araştırmalar dahil olmak üzere sistematik bir değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Tedavi süreci altta yatan nedenleri belirlemeye ve tedavi etmeye bağlıdır. Rahatlama sağlamak için durumun olası nedenleri için farklı tedavi programları kullanılmaktadır:
- Örneğin, migreni tedavi etmek, gelecekteki nöbetleri önleyebilir. Genel olarak tedavi planı migren profilaksisi (antikonvülzanlar, antidepresanlar, kalsiyum kanal blokerleri ve beta blokerleri) vermekten ve migren diyetinden oluşmaktadır.
- Aynı şekilde, bir enfeksiyonu antiviral ajanlarla tedavi etmek semptomları durdurmaya yardımcı olabilir.
- Stresin yol açtığı bir durum saptanmışsa, meditasyon veya diğer rahatlama teknikleri semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
- Bununla birlikte, neden epilepsi ise antiepileptik ilaçlar reçete edilebilir.
- Sistematik bir incelemenin sonuçlarına göre, sendromun ürkütücü doğasına rağmen AIWS’de psikoz saptanmamış; bu nedenle doktorlar nadiren antipsikotik ilaçlar reçete ediyorlar.