İçerik Başlıkları
Boynuz Hastalığı (Cutaneous Horn / Cornu Cutaneum)
Boynuz hastalığı veya kutanöz boynuz, ciltte oluşan bir lezyon veya büyüme türüdür. Nadir görülen bu cilt tümörleri, konik, sivri uçlu bir yumru şeklindedir. Bir hayvanın boynuzuna benzer, odun veya mercan görünümünde olabilir. Genellikle kahverengimsi sarı renkte ve serttirler. Boyutları değişebilen kutanöz boynuzlar, çoğunlukla küçük ve bölgeseldir ancak nadiren olağandışı büyüyebilirler.
Kutanöz boynuz, keratinin aşırı üretiminden kaynaklanır. Cildin üst tabakasını oluşturan bir protein olan keratin; saç, tırnak, toynak ve boynuz yapımından sorumludur. Genellikle vücudun güneşe aşırı maruz kalan kısımlarında gelişen bu lezyonlar, yaygın olarak yüz, kulaklar, elin sırtı ve tırnaklarda (özellikle ayak başparmağı) ortaya çıkar. Nadiren de penis üzerinde bir kutanöz boynuz oluşabilir. Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilir; açık tenlilerde ve 50 yaşın üzerindeki yaşlılarda daha yaygındır.
Yüzün veya vücudun herhangi bir yerinde bu şekilde bir büyüme korkutucu olabilir. Ancak çoğu kutanöz boynuz iyi huyludur. Bununla birlikte, kanser öncesi veya kanserli olabilen yüzde 40’lık bir oranı kötü huyludur. En yaygın görülen ilişkili kanser yassı hücreli karsinomdur. Bu nedenle, ciltte bir kutanöz boynuz fark edildiğinde bir doktora görünmek önemlidir, çünkü cilt kanseri belirtisi olabilir.
Boynuz hastalığı / kutanöz boynuz nedir?
Boynuz hastalığı, ciltte bir hayvanın boynuzuna benzer şekilde lezyonların geliştiği nadir bir hastalıktır. ‘Kutanöz boynuz’, ‘deri boynuzu’ gibi isimlerle bilinir, latince ‘cornu cutaneum’ ve daha az yaygın olarak Alman patolog Baron Carl von Rokitansky’den sonra ‘Rokitansky’nin cornu cutaneumu’ olarak anılır. Boynuz şeklindeki bu büyümeler, sıkıştırılmış keratinden oluşan deri tümörleridir. Boynuz olarak adlandırılması için, genellikle taban genişliğinin en az iki katı uzunluğunda olması gerekir. Morfolojik olarak, sert, konik, yoğun ve hiperkeratotik (keratininin aşırı büyümesine hiperkeratoz denir) bir çıkıntı olarak tanımlanır. Tabanı düz, nodüler veya krater şeklinde olabilir, genellikle sarımsı kahverengi renktedir. Bazen mercan veya odun gibi görünebilir.
Kutanöz boynuz, bir hayvanın boynuzu gibi merkezi bir kemiğin etrafında oluşmaz. Özellikle cildi güneşten zarar görmüş kişilerde keratinin aşırı üretimiyle yoğun, sert bir kütle olarak gelişir. Genellikle yıllar içinde yavaş büyüyen tek bir boynuz oluşur, ancak nadiren gruplar halinde de büyüyebilirler. Çoğunlukla yüz, kulak, göğüs ve elin sırtı gibi güneşe fazla maruz kalan bölgelerde görülür. Bununla birlikte özellikle ayak başparmağında tırnak boynuzları gelişebilir. Nadiren peniste, alt dudak mukozasında ve burun iç girişinde oluşabilir.
Çoğunlukla erken müdahale edildiği için 1 cm’den uzun değildirler. Ancak nadiren de olsa, bir hayvanın boynuzu büyüklüğünde, 25 cm’den uzun kutanöz boynuzlar da rapor edilmiştir. Genelde zararsızdır ve bulaşıcı değildir. Kutanöz boynuzların yaklaşık yüzde 60’ı iyi huylu iken, geri kalanı prekanseröz (kanser öncesi) veya kanserli olabilmektedir. Yüzde bulunanların vücudun başka yerlerindekilere göre ve büyük olanların daha küçüklere göre kötü huylu olma olasılığı yüksektir. Bu nedenle, tüm kutanöz boynuz vakaları cilt kanseri açısından bir biyopsi ile değerlendirilmelidir.
Boynuz hastalığının nedenleri nelerdir?
Boynuz hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, yüksek düzeyde UV radyasyona maruz kalmanın hastalığı tetikleyebileceği, özellikle güneşten zarar görmüş bölgelerde ciltte aşırı keratin büyümesinden geliştiği düşünülmektedir.
Genellikle güneş ışığına maruz kalan alanlarda, yüz ve ellerde ortaya çıkar. Bazı vakalarda yanık izlerinden veya insan papilloma virüsünün neden olduğu viral siğillerden kaynaklandığı bildirilmiştir. Kutanöz boynuzların yarıya yakın kısmı da cilt kanseri nedeniyle veya kanser öncesi cilt lezyonlarının üzerinde ortaya çıkmaktadır. Kutanöz boynuzun büyüklüğü ile kanser riski artmaktadır ve erkeklerin kanserli lezyonlara sahip olma olasılığı daha yüksektir. Açık tenli olmak, yaşlı olmak, çok fazla güneşe maruz kalmak, insan papilloma virüsüne veya HPV enfeksiyonuna sahip olmak kutanöz boynuz ile ilişkili risk faktörleridir.
Bununla birlikte, özellikle kedilerde ve daha az sıklıkta köpeklerde olmak üzere hayvanlarda da kutanöz boynuzlar gelişebilir.
Boynuz hastalığı belirtileri
Boynuz hastalığı genellikle asemptomatiktir. Çoğu kutanöz boynuz, boynuzun kendisi dışında herhangi bir belirtiye neden olmaz. Ancak büyüme, cilt yüzeyinin dışına doğru geliştiği için yaralanmalara açık hale gelir. Hasar gördüğünde enfekte olabilir ve ağrı yapabilir.
Çoğu kutanöz boynuzun ortak özellikleri şunlardır:
- Tipik olarak kavislidir ve büyüdükçe eğrilik daha da artar.
- Çoğunlukla kahverengimsi sarıdır, ancak rengi değişebilir. Cilt ile aynı renkte veya beyaz, pembe, sarı, bronz, kahverengi gibi farklı bir renkte olabilir.
- Konik, sivri uçlu, büyük bir yumru gibi görünebilir.
- Çevresindeki cilt bazen hafif kalınlaşabilir.
- Genellikle taban genişliğinin en az iki katı uzunluktadır.
- Genellikle yalnızca bir tanedir, nadiren gruplar halinde büyüyebilir.
- Genellikle küçüktür, nadiren aşırı büyüyebilir.
- Genellikle kafa, yüz, eller, kulaklar, göğüs veya ön kollarda görülür.
Kutanöz boynuz teşhisi olan kişilerde, aşağıdaki değişiklikler kansere (özellikle skuamöz hücreli karsinom) işaret edebilir. Bu belirtilerden herhangi biri gelişirse doktora başvurun:
- Şiddetli ağrı
- Boynuzun tabanı boyundan daha geniş
- Tabanında uyarılma hissi ve kızarıklık
- Düzensiz ve hızlı büyüme
- Çevresindeki cildin sertleşmesi veya büzülmesi
Boynuz hastalığı teşhisi
Çoğu kutanöz boynuz görünümlerine göre teşhis edilir. Tıbbi öykü ve fizik muayenenin ardından, büyümenin kötü huylu olup olmadığını belirlemek için genellikle biyopsi yapılır. Biyopsi sırasında çoğunlukla boynuzun tamamı çıkarılır ve incelenmek üzere laboratuvara gönderilir.
Boynuz hastalığı tedavisi
- Öncelikle biyopsi ile kutanöz boynuzun iyi veya kötü huylu olup olmadığının belirlenmesi önemlidir. Genellikle boynuzun tabanından bir parça alınarak laboratuvara gönderilir. Tanısal biyopsi sırasında, doktor boyutuna bağlı olarak boynuzun tamamını çıkarabilir.
- Kutanöz boynuz için en yaygın tedavi kısmen veya tamamen çıkarılmasıdır. Özellikle kanser endişesi varsa, doktor boynuzun tamamının çıkarılmasını önerebilir. İşlem sırasında hastaya lokal anestezi uygulanarak boynuz tabanından kesilir. Gerekirse etrafındaki veya altındaki deri katmanları çıkarılabilir ve alan kapatılır. İleri tedavi biyopsi sonuçlarına bağlıdır. İyileşme süresi büyümenin boyutuna ve türüne bağlı olarak değişecektir.
- Kutanöz boynuz kanserli ise, yayılmadığından emin olmak için ek tetkikler yapılır. Altta yatan durumu tedavi etmek için seçenekler; ameliyat, radyasyon terapisi ve kemoterapidir.
- Biyopsi ile büyümenin iyi huylu olduğu doğrulandığında, boynuz estetik nedenlerle çıkarılabilir. Boynuzu çıkarmak, sıvı nitrojen ile dondurmak, kazımak ve yakmak tedavi seçenekleridir.
- Boynuz çıkarıldıktan sonra, kanserli kişiler için bile görünüm genellikle iyidir. Çoğu kişi, daha fazla tedaviye ihtiyaç duymaz. Ancak altta yatan neden bazal veya skuamöz hücreli kanser ise düzenli olarak taranmalıdır.
Boynuz hastalığı ile ilişkili komplikasyonlar
- Kutanöz boynuz çıkarıldıktan sonra genellikle skar oluşabilir. Büyümenin boyutu skar miktarını etkiler. Bazı durumlarda, boynuzlar çıkarıldıktan sonra tekrar büyüyebilir.
- Birçok nevüs, seboreik keratoz, viral siğiller, viral cilt enfeksiyonları ve sedef hastalığı gibi bir çok sağlık sorunu kutanöz boynuzlarla ilişkilendirilmiştir.
- Keratoakantom adı verilen başka bir büyüme nadiren kutanöz boynuzdan gelişebilir. Küçük bir yanardağı andıran kubbe şeklindeki bu lezyon genellikle iyi huyludur. Küçük bir sivilce olarak başlayabilir ve güneşten zarar görmüş ciltte 2-3 cm çapa kadar büyüyebilir. Yaşlılar, açık tenliler ve güneş hasarı olanlar daha yüksek risk taşır.
- Kutanöz boynuzların gelişimi önlenemese de güneşe maruz kalmaktan kaçınmak ve yüksek SPF’li bir güneş kremi kullanmak riski azaltabilir.
Kaynaklar:
- https://www.bilgiustam.com/korn-kutaneum-boynuz-hastaligi-nedir/
- https://www.healthline.com/health/cutaneous-horn#outlook
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/318953#links-and-complications
- https://emedicine.medscape.com/article/1056568-overview