İçerik Başlıkları
Türkiye’de Probiyotik Pazarı her geçen gün büyüyor
Bağırsak florasını (mikrobiyota) oluşturan probiyotiklerin 2008’den itibaren üretimde uygun fiyatlı hale gelmesi, bu alandaki üretimi artırarak markalaşma ivmesi yarattı. Türkiye’de Probiyotik pazarının 5 yılda 2 kat büyümesi bekleniyor. Probiyotikler, uygun miktarda tüketildiğinde tüketici sağlığını olumlu yönde etkileyen mikroplar veya mikroorganizmalardır. Probiyotik alanındaki yeni ürünler sadece farmasötik pazarına değil aynı zamanda beslenme üzerine de yoğunlaşıyor. Diyet takviyeleri, süt ürünleri et ve sebzeler dahil diğer yiyecek ve içecek ürünlerinde büyük oranda kullanılıyorlar.
Lactobacillus ve Bifidobacterium gibi cinsler yaygın olarak kullanılan bakteri türleri, diğerleri ise lactobacillus plantarum, bulgaricus ve acidophilus. Bu mikroorganizmaları içeren ilaçlar, Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından belirlenen standartlara göre test ediliyor.
Euromonitor International araştırma kuruluşu tarafından açıklanan son veriler dünya probiyotik pazarının 50 milyar avro değerinde olduğunu gösteriyor. Probiyotik pazar büyüklüğünün yoğurt, içecekler, dondurmalar ve diğer gıda ürünlerinde 2024 yılına kadar 55 milyar USD’yi aşması öngörülüyor. Bu ürünler süt, süt ürünleri, hububat, pişmiş gıda, kuru gıda ve fermente et ürünlerinde geniş uygulama alanlarını da kapsıyor. Harcanabilir gelirin artması ve sağlıklı yaşam tarzına yönelik artan bilinç nedeniyle insan probiyotiği pazar büyüklüğü 55 milyar doları aşacak. Euromonitor verilerine göre probiyotik gıda satışlarının %76’sını yoğurt, %14’ünü fermente süt ürünleri ve %10’unu probiyotik gıda takviyeleri oluşturuyor.
Probiyotik gıda takviyelerinin bu büyüme oranları ile multivitaminler, kalsiyum, omega-3 ve CoQ10 gibi tüm diğer gıda takviyelerini geçmesi de bekleniyor.
Her ne kadar Orta Doğu ve Afrika bölgesi probiyotik gıda takviyeleri pazar payı en düşük olduğu bölge olsa da dünya genelinde 2019 ve 2021 yılları arasında en yüksek oranda büyümenin yine bu bölgede gerçekleşmesi bekleniyor. Özellikle Birleşik Arap Emirlikleri’nde probiyotik gıda takviyeleri pazarının 2021’e kadar yılları arasında %80 oranında büyüme sergileyeceği öngörülüyor.
Diyabet gibi obezite hastalığının da görülme sıklığının sağlıksız gıda tüketimiyle birlikte artması, probiyotik ürün talebini arttırıyor. Almanya, Fransa ve İngiltere liderliğindeki Avrupa probiyotik pazarının, 2024 yılının sonuna kadar 20 milyar doların üzerine çıkması bekleniyor. Bu bölgesel büyümenin sebebi olarak beslenme takviyesi için artan ürün talebine obezite ve bağırsak sağlığı komplikasyonlarından dolayı artan geriatrik (yaşlı) nüfus gösteriliyor.
Hayvan yemi ile ilgili bir probiyotik pazarı da var. Et ürünlerinin tüketiminin artması nedeniyle tahmin edilen zaman aralığında %7,5’in üstünde büyüme tahmin ediliyor. Hayvan yemi katkılarının etkinliği, sağkalım oranına ve dozların, suşun ve etkileşimin kararlılığına bağlı olarak değişkenlik gösteriyor.
Türkiye’de Probiyotik Pazarı
Faydalı bağırsak bakterileri olarak bilinen probiyotikler, ekmekten bebek mamalarına, dondurmadan yoğurda kadar günlük beslenme alışkanlıklarının tüm süreçlerine girdi. Türkiye’de pazarın 5 yılda 2 kat büyümesi bekleniyor. Yaklaşık 15 yıl önce bağırsak tembelliğine çözüm olarak piyasaya sunulan yoğurtlarla Türkiye macerasına başlayan probiyotik pazarı, global sıçramasını, Türkiye’ye de taşıdı. Ekmekten bebek mamalarına, yoğurttan dondurmaya kadar şimdi pek alanda kullanılmaya başlayan probiyotik pazarının giderek büyümesi bekleniyor.
Hızlı tempo, probiyotik sayısını azaltıyor
Bağırsaktaki bazı mikroorganizmaların çoğalmasını artıran ve/veya aktivitesini uyaran ve insan ya da hayvan sağlığını olumlu yönde etkileyen maddeler (besinsel lifler gibi) prebiyotik sınıfında yer alıyor. Değişen günlük tempo sonucu, vücuttaki prebiyotiklerin sayısı azalabilir, bu da sindirim sistemini olumsuz yönde etkileyebilir. Azalan prebiyotik miktarı dışarıdan alınan prebiyotik besinlerle desteklenebilir.
Probiyotik ürün çeşitleri
Pazarın ilk gözdesi yoğurt oldu
Dışarıdan takviye amaçlı kullanılan probiyotik gıdalarda önemli olan bu bakterilerin hangi suşlarının kullanıldığıdır. Geleneksel yöntemle yapılan yoğurtta bulunan probiyotikler sindirim sisteminde canlı kalamazlar. Takviye olarak kullanılan probiyotik süt ürünlerinde bakterilerin sindirim sistemi içinde canlı kalabilecek ve işlev görebilecek suşları kullanılıyor.
Probiyotikler liflerle ekmeğe girdi
Piyasada bulunan probiyotikli ekmeklerin içeriğinde bol miktarda lifin yanı sıra; B1, B2, niasin, B6, folik asit, B12 vitaminleri ile kalsiyum, çinko ve demir mineralleri bulunuyor.
Bebek mamlarının çoğu probiyotik içeriyor
Son dönemlerde yapılan araştırmalarda probiyotik gıdaların ishal veya kabızlıktan kurtulmada, antibiyotik ishalinin süresini azaltmada, hatta bebeği egzama, astım gibi allerjik hastalıklardan korumada etkili olduğu gösterilmiştir.
Dondurma pazarı da yararlı bakterilerle tanıştı
Dondurma markaları 2008 yılından bu yana portföylerine “Probiyotik Dondurma”yı eklemeye başladılar.
Orta Asya’dan kalan alışkanlık: kefir
Kefir Kafkasya’ da yaşayan insanların sıklıkla kullandıkları sütün mayalandırılmasıyla elde edilen bir süt ürünü. Bugün piyasada kefir satışı devam ediyor ve giderek artıyor.
Türkiye pazarına önce tablet formunda ve bağırsak hastalıklarının tedavisi için endikasyonu olan ürünler girdi, bu nedenle bir gıda takviyesi olan probiyotikler, Türkiye’de ilaç sınıfında yer alıyorlar. Diğer yandan kişiye özel probiyotik kürü tedavileri için gerekli yapılanma ülkemizde halen bulunmuyor. Türkiye’de bilinirliği özellikle yoğurtlarda kullanılmasıyla artan probiyotiklerin insan sağlığı açısından tıbbi amaçla kullanımı konusunda piyasa verileri yetersiz. Hem gıda katkısı hem tablet veya hap formunda hem de besicilik için piyasaya sürülen probiyotiklerin pazar payı ve pazarın toplam gelişiminin ölçülmesinde farklı sektörel alanlardan farklı bilgilerin bir araya getirilmesi gerekiyor.
Probiyotik kullanımında önemli noktalar
- Dışarıda satılan probiyotik ürünlerin etiketlerinde mutlaka bu faydalı bakterilerin içeriği cins, tür ve suş olarak yazılmalıdır.
- Probiyotik gıda takviyeleri genel olarak sağlığımız için faydalı olup bunların tavsiye edilmesi genellikle sağlık çalışanlarının kontrolünde olmalıdır.
- Probiyotik bakteriler normalde bağırsağımızda bulunan canlılardır. Bozulan bağırsak bakteri bozukluğu durumunda bağırsak bakteri dengesini düzenlerler.
- Probiyotik ürünlerin immün sistemi düşüren ilaçlarla alınması tavsiye edilmez. Onun dışında güvenilirliği yüksektir.